Okulların açılmasıyla beraber veliler için çocukların ağız ve diş sağlığı önem kazanıyor. Çocukların dişlerinde başlayan problemler (çürük, dişeti kanaması vb) tedavi edilmezse ileride çocuğun eğitim hayatını engelleyebilecek risklere neden olabilmektedir.
Okulda çevrenin yanlış beslenme alışkanlıklarına uyan çocukların dişlerinin de tehlikeye girdiğini belirten Yrd. Doç Dr. Barış Karabulut, velilerin bu tehlikelere karşı neler yapması gerektiğini açıkladı.
Okulda öğle yemeği sonrası bol su tüketilmeli!
Çocuklarda ağız ve diş sağlığının okul çağındaki önemi hakkında bilgiler veren Dentakademi Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi’nden Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği) Uzmanı Yrd. Doç Dr. Barış Karabulut, dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle özetledi; “Diş fırçalamanın en önemli olduğu öğünler sabah kahvaltısı ve akşam yemekleridir. Özellikle kahvaltıda tüketilen şekerli gıdalar (bal, reçel, pekmez, fındık ezmesi, krem çikolata vb.) yüksek çürük oluşturma kapasitesine sahiptir. Bu gıdalar tüketildikten sonra dişler mutlaka 2 dakika süre ile fırçalanmalıdır. Bazı çocukların ise kahvaltı etme alışkanlığını olmadığı için bir şey yemeden evden ayrılmaktadır. Bu durumda dahi çocuğun evden çıkmadan önce dişlerini fırçalaması gerekmektedir. Zira uyku esnasında dişler üzerinde biriken plağın temizlenmesi hem çürük oluşma riskini azaltmakta hem de ağız kokusunun önüne geçmektedir.
Öğlen yemeklerinden sonra ise dişlerini fırçalayamayan çocuklara bol su tüketmesi, elma, havuç, beyaz peynir gibi tükürük artırıcı gıdalarla öğünü sonlandırması veya ksilitol içerikli sakız çiğnemesi tavsiye edilebilir.
Çevrenin etkisiyle okulda yanlış beslenme artıyor
Çocuğun okula başlaması ile birlikte ailelerin gıda seçimindeki etkisi azalmakta ve çevresinin etkisi önem kazanmaktadır. Yapılan araştırmalara göre okul kantinlerinde en çok tost, cips, çikolata ve gazlı içecekler tüketilmekte.Bu gıdalar hem obeziteye sebep oluyor hem de diş sağlığını en çok tehdit eden ürünlerin başında gelmektedir. Bu sebeple okul kantinlerinde pek çok ülkede olduğu gibi özellikle gazlı içeceklerin satışının yasaklanması, bazı yiyeceklerini satışının sınırlandırılması gibi tedbirler alınabilir.
Süt içtikten sonra dikkat
Çocukların büyüme ve gelişimlerinde önemli olan süt, vücut için gerekli olan birçok besin maddesini bünyesinde barındırmaktadır. 6 yaşındaki bir çocuğun günlük ihtiyaçlarının büyük bir bölümünü 1 bardak süt karşılamaktadır. Sütün özellikle gece yatmadan önce tüketilmesi durumunda dişler mutlaka fırçalanmalıdır. Gece boyunca ağızda kalan süt dişlerin hızla çürümesine sebep olmaktadır.
Sağlıklı bir ağız ortamının temelini süt dişleri oluşturmaktadır. Fakat nasıl olsa düşecek diye bakılan süt dişlerine gereken önem verilmemekte alında çok basit tedavilerle giderilebilecek sorunlar daha büyük sıkıntılara yol açmaktadır.
Süt dişleri her şeyden önce çocuğun büyüme ve gelişiminin en aktif olduğu dönemde beslenme fonksiyonu için hayati önem taşımaktadırlar. Bunun yanı sıra ileride yerlerini bırakacakları kalıcı dişler için bir yer tutucu, başka bir deyişle rehber görevi görmektedirler. Pek çok ortodontik rahatsızlığın temelinde vaktinden önce kaybedilmiş süt dişleri yatmaktadır. Dişlerin konuşmada da etkisi büyüktür. Yeni konuşmaya başlayan bir çocuğun bazı sesleri ve harfleri çıkarmasında dişler önemlidir.
Erken yaşta dişlerini kaybeden çocukların konuşmalarında gecikmeler ve hatalar görülmesinin sebebi budur. Ayrıca estetik problemleri önlemek açısından süt dişlerinin sağlıklı olması çok önemlidir.
Çocuklar 1 yaşını doldurduktan sonra ilk diş kontrolü amacıyla bir pedodontiste götürülmelidir. Daha sonra 6 aylık rutin kontroller ile hem çocuğun takibi yapılır hem de başlaması muhtemel bir çürük vs. çok fazla ilerlemeden durdurulmuş olur. Ülkemizde maalesef ağrı olmadan doktora gitme kültürü gelişmediği için koruyucu hekimlik uygulamaları hep geri planda kalmıştır. Oysa sağlıklı olabilmenin temeli hastalıkları oluşmadan önlemeye dayanmaktadır.
Diş fırçalamada anne ve baba rol model
Çocuklar pek çok konuda olduğu gibi diş fırçalama konusunda da anne ve babalarını rol model olarak almaktadırlar. Özellikle küçük yaşlarda çocuklar bütün davranışları taklit yoluyla öğrenir. Bu nedenle çocuğa ‘dişlerini fırçala’ demektense anne veya babanın dişlerini fırçalarken çocuğun onları izlemesi daha etkili olmaktadır. Çocuğa diş fırçalama alışkanlığının kazandırılması da önemlidir. Çocuğa yaşına uygun, kolay kavrayabileceği farklı renkte ve biçimde fırçalar alınarak fırçalama işlemi sevdirilebilir. Çocuklar çok hızlı öğrenmelerine rağmen, düzgün bir şekilde dişlerini fırçalamaları belli bir zaman alacaktır. Bu süreçte çocuğun dişlerini fırçalamasına izin verilmeli, doğru fırçalamayı öğrenmesi için zaman tanınmalıdır. 8 yaşına kadar ailelerin diş fırçalamasına rehberlik etmesi ve çocuğun arkasından tekrar fırçalamaları önerilmektedir.
