Diyabete bağlı olarak gelişen ayak yaraları günümüzde pek çok diyabet hastasının korkulu rüyası haline gelmiştir. Diyabetik ayak yaraları doğru yöntem ve tedavi protokolleri ile zamanında tedavi edilmezse hastaların uzuv kaybı yaşamasına dahi neden olabilmektedir.
Epion Yara Bakım Koordinatörü Deniz Yahcı, diyabet hastalığına sahip kişilerin damarlarında ve sinirlerinde harabiyete bağlı olarak ayaklarında açılan ve uzun süre iyileşmeyen yaralara; diyabetik ayak yarası teşhisi konulduğunu belirtiyor. Yahcı, diyabet hastalarının %25’inin bu sorunla karşılaşma ihtimalleri olduğunu da sözlerine ekliyor.
Diyabetik ayak yaralarını nasıl anlayacağımızı , özellikle yaz aylarında diyabetik ayak yaralarıyla ilgili nasıl bir önlem alınması gerektiği ile ilgili aklınıza takılan soruları Epion Yara Bakım Koordinatörü Deniz Yahcı sizler için açıklıyor.
Bir kişi diyabetik ayak yarası olduğunu nasıl anlar?
Diyabet hastalarının herhangi bir nedenden dolayı ayaklarında açılan yaralar, uzun süre geçmesine rağmen iyileşmiyorsa bu durum diyabetik ayak yarası olduğunu gösteren önemli bir belirtidir. Diyabet hastalarının bu durumda ayağında açılan yarayı iyi gözlemlemeleri gerekir ve profesyonel bir destek alabilmek adına yara bakım uzmanına başvurmaları önerilmektedir.
Diyabetik ayak yara tedavi süreci nasıl işler?
Diyabetik ayak yaralarında süreç iki koldan ilerlemektedir.
1.’si Yaraya neden olan etkenlerin düzenlenmesi
Diyabetik ayak yarası olan hastanın öncelikle, düzensiz olan şeker seviyesinin olması gereken standart seviyelere çekilmesi ve stabil bir düzen içinde ilerlemesini sağlamak gerekir.
Hastanın diyabete bağlı gelişmiş damar tıkanıklığı varsa tıkanıklığın oran ve seviyesinin tespit edilmesi ve tespit sonucuna göre tedavinin planlanması gerekir.
Nöropati seviyesi yani yara bölgesinde bulunan sinir harabiyetin belirlenmesi ve sonuca göre uygun tedavinin düzenlenmesi gerekmektedir.
2. adım ise doğru protokelle hazırlanmış profosyonel bir yara bakım tedavi süreci
Yara bakım uzmanı veya ekipklerince yaranın durumuna uygun yara bakım ürünleri belirlenip hastanın düzenli pansuman ve takibi yapılmalıdır. Yara tedavilerinde düzenli takip çok önemlidir. Yarada enfeksiyon gelişip gelişmediği takip edilmeli iyileşme sürecine göre gerek duyulursa tedavi protolü değiştirilmedir. Bu süreç disiplinli bir takip ile sağlanabilir.
Diyabetik ayak yaralarında varsa enfeksiyonu yok edilmesi ,ölü dokuların uzaklaştırılması ile yaranın kapanması esas alınmaktadır.
Bu iki aşamalı adımdan sonra diyabete bağlı yara tedavi süreci tamamlanır.
Tedavi edilmezse sonuçları ne olur?
Diyabetik ayak yaraları, tedavi edilmediği takdirde ya da tedaviye geç kalınmış yaralarda hasta uzvunu kaybedebilir. Ayrıca bu durum hastanın genel sağlık durumunu olumsuz etkilemesine bağlı olarak hastada görme kaybı, böbrek sorunları gibi ek sorunlara da yol açabilir. Hatta hastanın genel durumunu olumsuz etkileyerek hayati kaybına bile neden olabilecek ciddi sorunlara yol açabilmektedir.
Son dönemlerde diyabetik ayak yaralarına örnek olarak Yalçın Menteş aynı sorundan dolayı bacağını kaybetti. Bu tür olaylarda Ampütasyon kader midir?
Yurtiçi ve yurtdışında katıldığımız bir çok kongrede , incelediğimiz birçok vakada ve kendi kliniğimize başvurmuş hastalarda erken alınmış birçok ampütasyon kararı ile karşılaştık.
Başka merkezlerde diz altı, diz üstü ya da ayak bileği seviyesinden kesilme kararı alınmış olarak gelen hastalarımız oldu ve doğru tedavi protokolü ile hastanın uzvunu koruyarak ayak kesilmesini engelleyebildik hastalarımızın sağlıklı ve daha konforlu bir şekilde hayatın içinde kalmalarını sağlayabildik.
Bu anlamda Yalçın Bey’de ilk rahatsızlığında yaşadığı deneyim ile daha doğru bir tedavi sürecinde ikinci ayağını ampüte edilmekten kurtardı.
Dünyada her 20 saniyede bir insanın ayağının kesildiği gerçeğini düşünürsek, ampütasyon kararı alınmadan önce bütün tedavi yöntemleri denenmeli, sonuç alınamıyorsa kesilme kararı alınmalıdır. Çünkü ampütasyon yapılmış hastaların %50’si ortalama 5 yıl sonra hayatlarını kaybetmekte ya da ikinci kez ampüte olmak zorunda kalmaktadırlar.
Yaz ayları diyabetik ayak yaraları için tehlikeli bir dönem. Bu dönemde yaraların artmaması için alınması gereken önlemler nelerdir?
Diyabetik ayak yarası olan hastalar, özellikle beslenmelerine çok dikkat etmeli ve hekimleri tarafından verilen diyetlerini asla bozdurmamalıdırlar. Hastalar hekim kontrolünde verilen diyabet ilaçlarını düzenli kullanmalılar. Ayrıca hastalar yaz aylarında deniz ya da havuz kenarlarında çıplak ayakla dolaşmamalı batıcı,kesici yaralanmalara karşı dikkat etmelidir. Hatta güneş yanıklarından kendilerini korumalı kum banyoları yapmamalılar.
Diyabet hastaları bu aylarda da egzersizlerini ve sporlarını ihmal etmemeli, en azından düzenli olarak yürüyüşlerini yapmaları sağlıkları açısından önemlidir.
Diyabetik ayak yaralarından korunmak mümkün müdür?
Diyabetik ayak yaralarından korunmak için öncelikle, diyabet hastasının şeker seviyesinin sabit tutulması gerekir. Şeker seviyesini sabit tutmak için, hekim kontrolü altında hastaya verilen ilaçların zamanında ve düzenli kullanılması önerilir. Diyabet hastalarının diyabetik ayak yaraları riskini minimuma indirmek için dikkat etmesi gereken 2 önemli nokta ise; düzenli doktor kontrolü ,doğru beslenme ve spordur.
