Diş Eti İltihabı Alzheimer’a Neden Oluyor Mu?

Bilim insanları, yaygın görülen bir diş eti hastalığına yol açan bakteri ile demans (bunama) arasındaki bağlantıya işaret eden yeni bulgulara rastladı. Araştırmacılar bu bulgular sayesinde, Alzheimer’ı da içeren demans hastaları için yeni tedavi yöntemleri geliştirebilir.

Peki bu gelişme ağız sağlığımız konusunda endişelenmemizi gerektiriyor mu?

Araştırmacılar, Alzheimer teşhisi konmuş veya bu hastalıktan şüphelenilen canlı veya ölmüş hastalardan alınan beyin dokusu, omurilik sıvısı ve tükürük örneklerini inceledi.

Science Advances dergisinde yayımlanan araştırma, kronik diş eti iltihabına yol açan Porphyromonas gingivalis adlı bakterinin Alzheimer hastalarının beyninde de görüldüğünü ortaya koydu. Farelerle yapılan deneylerde, bu bakterinin ağızdan beyne geçebildiği ve salgıladığı zararlı ‘gingipain’ proteininin beyindeki sinir hücrelerini tahrip ettiği görüldü.

Bakteri ayrıca amiloid beta üretimini de artırarak amiloid plaklara yol açıyor. Alzheimer hastalarının beyninde bu plaklara rastlanıyor. Fareler üzerinde yapılan deneylerde bu zararlı proteinleri bloke eden ilaçlar denendiğinde, beyindeki tahribatın durduğu görüldü.

Araştırmacılar, diş eti iltihabına yol açan bu bakterinin Alzheimer hastalığının gelişmesinde önemli bir rol oynadığını gösteren bu bulguların tedavi açısından önemli olduğunu vurguluyor. Araştırmayı yürüten ekip, geliştirdikleri yeni ilacı bu yıl içinde Alzheimer hastalarında denemeye başlayacak.

Diğer bilim insanları ne diyor?

Bu araştırmanın, diş eti iltihabı ile Alzheimer arasındaki bağlantıya dair verileri güçlendirdiği belirtiliyor. Ancak bu hastalığa neden olan bakterinin Alzheimer’in gelişmesinde nasıl bir rol oynadığı henüz net olarak bilinmiyor.

Alzheimer hastaları beyin enfeksiyonlarına daha yatkın; diş eti iltihabına yol açan bakteri ve bunların salgıladığı zararlı proteinler Alzheimer’a yol açmak yerine de belki de onun bir sonucu. Farelerde denenen ilacın, geniş bir klinik çalışma kapsamında Alzheimer hastalarında da denenerek ilgili protein üzerindeki etkilerinin görülmesi gerektiği vurgulanıyor.

Önceki araştırmalar

Demans ile diş eti iltihabı arasındaki bağlantı daha önceki araştırmalarda da ortaya konmuştu. Geçen yıl Tayvan’da yapılan bir araştırmada, 10 yıl veya daha uzun süreli kronik diş eti hastalığı olanların Alzheimer olma ihtimalinin yüzde 70 daha fazla olduğu görülmüştü.

Başka bir çalışmada ise hafif veya orta dereceli Alzheimer hastalarında diş eti hastalıkları da varsa hastalığın daha hızlı ilerlediği tespit edilmişti. Diş eti iltihabına yol açan bakteri, bağışıklık sistemi hücrelerine bulaşarak veya çene ve kafadaki sinirler yoluyla yayılabiliyor.

Ancak iltihabi durum Alzheimer hastalarının ağız sağlığına dikkat etmemesi nedeniyle de ortaya çıkıyor olabilir; yani iltihap Alzheimer’ın nedeninden ziyade sonucu olabilir. Alzheimer Derneği, bu araştırmaya cevaben, diş eti hastalıklarının Alzheimer açısından önemli bir risk faktörü olmadığını ifade etti.

İngiltere’deki Alzheimer Araştırmaları Vakfı ise sadece bir tek bakterinin Alzheimer’ın tek nedeni olacağına ihtimal vermediklerini bildirdi. Ancak uzmanlar, ağız ve diş sağlığının genel sağlık açısından da önemli olduğunu, ve özellikle yaşlılar bakımından öncelikli kamu sağlığı sorunu olarak görülmesi gerektiğini vurguluyor.